وضعیت قرمز توریسم نقره ای

نتایج پیش بینی انجام شده در دفتر جمعیت، نیروی کار و اقتصاد خانوار مرکز آمار ایران نشان می دهد جمعیت ایران به سوی سالمندی متمایل می شود. در سال 1404 از هر 100 نفر جمعیت ایران 8 نفر  در سنین 65 و بیشتر هستند در حالی که در سال 1395 از هر 100 نفر جمعیت کشور 6 نفر در این سنین بودند.

این آمار در صنعت گردشگری به معنای گسترش گردشگری سالمندان یا توریسم نقره ای (یکی از دلایل استفاده از کلمه نقره ای به رنگ موی این گروه سنی برمی گردد) است. شیوه ای از گردشگری که سایر کشورها نیز برای آن برنامه ریزی کرده و توانسته اند از آن درآمد زیادی کسب کنند. در ایران اما توریسم تقره ای با چالش های زیادی مواجه است. اولین آنها به حمل و نقل برمی گردد. فرسوده بودن زیر ساخت های حمل و نقل در کنار مشکل تهیه بلیت هواپیما و قطار به عنوان گزینه های مطلوب سالمندان مشکلات جدی پیش روی توریسم نقره ای ایجاد کرده است. دومین چالش عدم مناسب سازی محل اقامت در بسیاری از اماکن اقامتی است.

سومین مشکل به کم توجهی به مقوله دسترس پذیری در سایت های گردشگری و موزه ها برمی گردد. چهارمین چالش این حوزه در نظر نگرفتن ذائقه سالمندان در بسیاری از رستوران ها در کنار کم توجهی به مقوله مناسب سازی این اماکن است. پنجمین مشکل پیش روی توریسم نقره ای فقدان مراکز خدماتی بین راهی یا مناسب نبودن آنها در فاصله دو جاذبه گردشگری است. ششمین چالش نیز در نظر نگرفتن شرایط این گروه سنی برای ورود به سایت هاست که در مواردی آنها را از بازدید منصرف می کند.

بسیاری از سایت های تاریخی و طبیعی ما به دلیل طراحی غیر استاندارد یا شرایط محیطی، از دسترس سالمندان خارج می شوند و این مساله باید در طراحی برنامه سفر و انتخاب مقاصد مورد توجه جدی قرار گیرد.

رونق توریسم نقره‌ای با قطارهای مجهز در چین

در حالی که در ایران گردشگری سالمندان با انواع و اقسام چالش‌ها در حوزه‌های حمل‌ونقل‌‌‌، اقامت و غذا دست و پنجه نرم می‌کند، ‌‌‌ سایر کشورها به سمت راهکارهایی برای بهبود شرایط سفر برای سالمندان رفته‌اند. نمونه آنها چین است.

این کشور در حال راه‌‌‌اندازی شبکه‌‌‌ای از قطارهای مجهز به خدمات پزشکی و امکانات مناسب برای سالمندان است که تا سال ۲۰۲۷ به بهره‌‌‌برداری کامل می‌‌‌رسد.

چین علاوه بر این قطارها هتل‌‌‌ها و مراکز اقامتی خود را به امکاناتی مانند کف‌‌‌پوش‌‌‌های ضد لغزش و حمام‌‌‌های ایمن برای سالمندان  مجهز می‌کند. این کشور نوآوری‌‌‌هایی مانند طبقات بی‌‌‌صدا و سرویس‌‌‌های بهداشتی غیرلغزنده را هم برای پاسخ به نیازهای ایمنی و راحتی سالمندان به کار می‌گیرد. به علاوه اقامتگاه‌‌‌های محلی در برخی مناطق این کشور، خدماتی تلفیقی از تجربه فرهنگ بومی با سلامت‌‌‌محوری نظیر جلسات طب سنتی چینی و برنامه‌‌‌های مدیریت سلامت ارائه می‌دهند.

در تایلند کمپین «گردشگری برای همه» که اداره گردشگری تایلند آن را راه‌اندازی کرده مسیرهای ویژه‌‌‌ای برای گردشگران سالمند و دارای معلولیت طراحی کرده است.

در شیلی مجموعه کارگاه‌‌‌های آموزشی برای گردشگری سالمندان تدارک دیده شده و دانمارکی‌ها هم تلاش می‌کنند با برنامه‌هایی نظیر دوچرخه‌سواری بدون سن، گردشگران سالمند را جذب کنند. اسپانیا هم بیکار ننشسته و با ارائه یارانه‌های سفر‌‌‌، سالمندان کشورشان را به سفر تشویق می‌کنند.

یونانی‌ها هم یک پلتفرم دیجیتال با عنوان «راهنمای نقره‌‌‌ای» با هدف ارائه خدمات و اطلاعات گردشگری مناسب برای افراد بالای ۵۵ سال طراحی کرده‌اند. پرتغالی‌ها نیز برنامه‌‌‌هایی برای آموزش بخش گردشگری به منظور ارائه خدمات مناسب برای سالمندان برگزار می‌کنند تا بتوانند سهم بزرگ‌تری از بازار رو به رشد توریسم سالمندان داشته باشند.